Zadzwoń +48 32 724 10 12 
Umów wizytę 
Lokalizacje 
Lęk przed szczepionkami – czy rzeczywiście jest się czego bać?
Szczepienia ochronne są podstawową i najskuteczniejszą formą profilaktyki chorób zakaźnych. Gwarantują one ochronę przed zakażeniem, a także zapobiegają groźnym powikłaniom. W Polsce co roku zainteresowanie szczepionkami maleje, co wynika z obaw przed działaniami niepożądanymi lub samym składem szczepionek. Dowiedz się, czym są szczepienia i czy naprawdę należy się ich obawiać.
Czy składniki szczepionki są bezpieczne?
Szczepionki są to preparaty, których składnikiem czynnym są antygeny (fragmenty białek patogenów), zabite lub pozbawione zjadliwości drobnoustroje. Ich głównym zadaniem jest prezentowanie komórkom układu odpornościowego cech charakterystycznych dla danego patogenu, dzięki czemu w naszych organizmach powstają skierowane przeciwko nim komórki pamięci. Wówczas organizm jest odporny na infekcję konkretnym rodzajem drobnoustroju przez wiele lat, czasem do końca życia. Wyjątek stanowią szczepionki przeciwko wirusom o dużej zmienności genetycznej, które należy podawać częściej, np. podawane co roku szczepienia przeciwko grypie. Niezależnie od rodzaju głównego składnika, szczepionki nie powodują czynnego zakażenia, gdyż żadna z podawanych form nie jest zdolna do namnażania.
Do substancji pomocniczych występujących w szczepionkach zaliczamy adiuwanty (sole glinu), stabilizatory (żelatyna, laktoza, mannitol) oraz środki konserwujące. Większość z tych substancji występuje powszechnie w żywności, produktach kosmetycznych, a nawet w naszym organizmie. Dodatkowo ilości tych substancji w szczepionce są na tyle małe, że nie wywierają one działania na organizm. Wyjątek stanowią alergicy, u których nawet minimalne stężenie danej substancji może wywołać reakcję uczuleniową. Właśnie dlatego przed każdym szczepieniem przeprowadzana jest indywidualna kwalifikacja, aby zapewnić pełne bezpieczeństwo pacjentowi.
Szczepionki a autyzm?
Jednym z środków konserwujących, który występuje w szczepionkach wielodawkowych jest tiomersal. Ze względu, że jest to związek rtęci, a dokładnie etylortęć, substancja ta w ostatnich latach wzbudziła wiele kontrowersji. W odróżnieniu od toksycznej metylortęci, tiomersal nie kumuluje się w organizmie i jest usuwany z organizmu dzieci w ciągu 3 dni, co zostało wielokrotnie przebadane oraz udokumentowane.
Rozwój autyzmu u dzieci szczepionych preparatami konserwowanymi tiomersalem dalej stanowi jeden z głównych mitów i przyczyn lęku przed ich podawaniem w populacji pediatrycznej. Problem ten został przebadany przez wiele krajów, m. in. Australię. W badaniach tych stwierdzono brak korelacji między szczepieniem a rozwojem autyzmu. Aktualnie większość szczepionek występuje w postaci preparatów jednodawkowych i nie wymaga obecności tiomersalu.
Efekty uboczne po szczepieniu
Najczęstszym poszczepiennym działaniem niepożądanym jest ból i zaczerwienienie w miejscu iniekcji. U części pacjentów w pierwszych dwóch dobach po szczepieniu mogą występować objawy grypopodobne, czyli podwyższona temperatura ciała, bóle mięśni, zmniejszony apetyt. Dolegliwości te ustępują samoistnie i zazwyczaj nie wymagają interwencji farmakologicznej. W celu poprawy samopoczucia i zmniejszenia nasilenia objawów można zastosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, najlepiej paracetamol, ponieważ leki z grupy NLPZ-tów, do których zaliczamy ibuprofen, ketoprofen, naproksen, wykazują działanie przeciwzapalne, co mogłoby doprowadzić do osłabienia działania szczepionki.
Czym grozi brak zaszczepienia?
Dzięki szczepieniom wiele chorób zakaźnych przebiega bezobjawowo. Konsekwencją braku zaszczepienia na poważne choroby, do których zaliczamy m. in. tężec, polio, krztusiec, odrę czy WZW typu B, jest nie tylko ciężka infekcja, ale też szereg powikłań narządowych (np. niewydolność serca lub niewydolność oddechowa), które mogą doprowadzić nawet do śmierci. Szczepienia zmniejszają częstość występowania chorób zakaźnych, a nawet prowadzą do ich całkowitej eliminacji.
Bibliografia:
1. Hurley AM, Tadrous M, Miller ES. Thimerosal-containing vaccines and autism: a review of recent epidemiologic studies. J Pediatr Pharmacol Ther. 2010 Jul;15(3):173-81. PMID: 22477809; PMCID: PMC3018252.
2. Ingredients in Vaccines for Children | CDC
3. Thiomersal in vaccines for human use – recent evidence supports safety of thiomersal-containing vaccines – Scientific guideline | European Medicines Agency (europa.eu)
