Antykoncepcja dla nastolatek – przewodnik po dostępnych metodach
Rynek oferuje młodym kobietom i nastolatkom wiele form zabezpieczania się przed ciążą. Mają one różny poziom skuteczności i w różny sposób wpływają na organizm. Istotne jest, aby w trakcie wyboru metody antykoncepcji dla młodej kobiety uwzględniać nie tylko skuteczność w zapobieganiu ciąży, lecz także indywidualne aspekty zdrowotne danej osoby. Warto skonsultować się z lekarzem, a decyzje powinny być podejmowane wspólnie z rodzicami lub opiekunami prawnymi, z poszanowaniem pełnej poufności i szacunku dla praw pacjentki. W tym artykule przedstawiliśmy kilka popularnych metod antykoncepcyjnych wraz z krótkim opisem.
Spis treści
Antykoncepcja mechaniczna
Prezerwartwy
Antykoncepcja hormonalna
Tabletki antykoncepcyjne
Plastry antykoncepcyjne
Zastrzyki antykoncepcyjne
Implanty podskórne
Spirale (wkładki hormonalne)
Krążek antykoncepcyjny
Antykoncepcja niehormonalna
Wkładka domaciczna z miedzią
Naturalne metody planowania rodziny
Metoda śluzu szyjkowego
Metoda termiczna
Antykoncepcja awaryjna i „pigułka po”: skuteczność i kontrowersje
Kiedy sięgnąć po antykoncepcję awaryjną?
Antykoncepcja mechaniczna
Są to środki barierowe – uniemożliwiają połączenie plemnika z komórką jajową.
Prezerwatywy
Prezerwatywy to cienkie lateksowe, poliuretanowe lub poliizoprenowe „pudełka”, które zakłada się na penisa przed stosunkiem płciowym. Stosowanie prezerwatyw nie wiąże się z żadnymi działaniami niepożądanymi, ponieważ nie zawierają one hormonów. Używanie ich w znacznym stopniu chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Są proste w użyciu i szeroko dostępne. Prawidłowo nakładane zapewniają wysoką ochronę przez zajściem w ciążę.
- Prezerwatywy żeńskie – to elastyczne pierścienie z workiem, które umieszcza się w pochwie przed stosunkiem płciowym.
- Prezerwatywy dla kobiet – to cienkie, gumowe wkładki zakładane do pochwy przed stosunkiem płciowym.
Antykoncepcja hormonalna
Antykoncepcja hormonalna, jak sama nazwa wskazuje, polega na podawaniu hormonów, aby zapobiegać owulacji i zapłodnieniu. Dostępnych jest kilka postaci antykoncepcji hormonalnej.
Tabletki antykoncepcyjne
Tabletki antykoncepcyjne są dostępne w dwóch głównych kategoriach: jedno- i dwuskładnikowe.
- Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne: zawierają jeden hormon – progestagen. Są często polecane kobietom, które nie tolerują estrogenów lub mają przeciwwskazania do ich stosowania, takie jak np.: palenie tytoniu, przebyte epizody zakrzepowe, choroby serca, wiek.
- Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne: zawierają zarówno estrogen, jak i progestagen. Mają na celu hamowanie owulacji i zagęszczanie śluzu szyjkowego, utrudniającemu ruch plemników.
- Monofazowe (jednofazowe) tabletki antykoncepcyjne: w każdej tabletce znajduje się taka sama ilość hormonów. Są stosunkowo łatwe w użyciu, ponieważ każda tabletka ma takie samo działanie.
- Trójfazowe tabletki antykoncepcyjne: zawierają trzy różne poziomy hormonów, dostosowane do zmian w cyklu menstruacyjnym. Mają na celu bardziej precyzyjne naśladowanie naturalnych zmian hormonalnych w organizmie kobiety.
- Dwufazowe tabletki antykoncepcyjne: składniki hormonalne zmieniają się w dwóch fazach cyklu, odzwierciedlając pewne naturalne zmiany w organizmie kobiety.
Wybór tabletek antykoncepcyjnych zależy od wielu czynników, takich jak indywidualne potrzeby zdrowotne, preferencje pacjentki i ewentualne przeciwwskazania. Ważne jest, aby przed podjęciem decyzji skonsultować się z lekarzem, który oceni stan zdrowia i pomoże dobrać odpowiednią opcję antykoncepcyjną. Ryzyko zajścia w ciążę jest bardzo niskie. Krwawienia pojawiają się regularnie, co znacznie ułatwia funkcjonowanie, np. planowanie wakacji, ważnych wydarzeń. Jednak tabletki musisz przyjmować codziennie, o stałej porze. Jeśli zapomnisz przyjąć tabletkę o danej porze, skuteczność antykoncepcyjna zmniejsza się. Stosowanie tabletek sztucznie utrzymuje cykl miesiączkowy. Mogą też pojawić się różne działania niepożądane.
Zobacz też: Bezpieczny start w dorosłość: Edukacja ginekologiczna i antykoncepcyjna dla nastolatek
Plastry antykoncepcyjne
Plastry antykoncepcyjne zawierają te same hormony co tabletki, ale są naklejane na skórę i wymieniane co tydzień. Plastry pozostają przyklejone na skórze przez 7 dni, co zmniejsza ryzyko pominięcia dawki. Są lepiej tolerowane, nie występują działania niepożądane ze strony układu pokarmowego, jak w przypadku tabletek. Plastry są jednak widoczne, co może wpływać na skrępowanie. Podczas kąpieli musisz uważać, aby plaster się nie odkleił. Nie jest to odpowiednia metoda dla kobiet z nadwagą lub otyłych – ma wówczas niższą skuteczność.
Zastrzyki antykoncepcyjne
Zastrzyki hormonalne to hormonalne iniekcje podskórne, które zapewniają skuteczną ochronę przed ciążą przez kilka tygodni lub miesięcy. Iniekcje polecane są kobietom, które mają trudność z regularnym stosowaniem tabletek. Droga domięśniowa eliminuje działania niepożądane w przewodzie pokarmowym, które mogą pojawić się przy doustnym stosowaniu hormonów. Po odstawieniu zastrzyków powrót do normalnego funkcjonowania jajników może zająć do kilkunastu tygodni. W tym czasie miesiączki mogą być nieregularne.
Implanty podskórne
Implanty podskórne to małe plastikowe wkładki zawierające hormony umieszczane są pod skórą ramienia, skąd uwalniają się przez kilka lat. Jest to bardzo skuteczna metoda antykoncepcyjna, polecana kobietom, które nie chcą zajść w ciążę przez najbliższych kilka lat. Aplikacja implantu jest bezpieczna i jest on niewidoczny. Implant nie działa od razu, dlatego w początkowym tygodniu trzeba stosować metody barierowe. U części kobiet podczas stosowania implantu mogą pojawiać się krwawienia.
Spirale (wkładki hormonalne)
Spirale to urządzenia umieszczane w macicy, które zapobiegają zapłodnieniu jajeczka lub implantacji zarodka. Wkładka z hormonem skutecznie chroni przed ciążą. Jest niewyczuwalna, po aplikacji można stosować tampony i uprawiać seks. Ta metoda polecana jest kobietom, które w ciągu kilku następnych lat nie planują zajścia w ciążę. Należy zwrócić uwagę, że cykl miesiączkowy zostaje zaburzony, u części kobiet w ogóle zanika krwawienie. Z kolei część kobiet może mieć nieregularne krwawienia lub plamienia.
Krążek antykoncepcyjny
Krążek dopochwowy to dopochwowy system terapeutyczny, który występuje w postaci elastycznego, przezroczystego pierścienia. Zawiera żeńskie hormony płciowe i po umieszczeniu w pochwie wykazuje działanie antykoncepcyjne. Krążek zakładany jest jedynie raz w miesiącu. Dzięki sposobowi aplikacji wykazuje mniej działań niepożądanych niż antykoncepcja doustna.
Antykoncepcja niehormonalna
Antykoncepcja niehormonalna to metoda zapobiegania ciąży, która nie wykorzystuje hormonów, takich jak estrogen i progesteron. Istnieje kilka różnych form antykoncepcji niehormonalnej.
Wkładka domaciczna z miedzią
Wyglądem przypomina wkładkę domaciczną z hormonami. Różnicą jest to, że część wkładki owinięta jest drucikiem wykonanym z miedzi. Podczas stosowania tej metody czynność jajników zostaje zachowana, pojawia się owulacja. Wkładka zaburza funkcjonowanie plemników i zapłodnienie komórki jajowej. Wymienia się ją raz na 5 lat. Metoda ma wysoką skuteczność antykoncepcyjną. Wkładka jest aplikowana na długi czas, dzięki czemu nie musisz pamiętać o stosowaniu środka antykoncepcyjnego. Ze względu na brak ingerencji w cykl miesiączkowy stosowanie wkładki z miedzią nie powoduje skutków ubocznych. Wkładka nie reguluje hormonów, dlatego miesiączki wciąż występują. U niektórych kobiet mogą być one bardziej obfite i dłuższe niż przed aplikacją wkładki.
Naturalne metody planowania rodziny
Zaletą naturalnych metod planowania rodziny jest z pewnością brak konieczności stosowania jakichkolwiek środków farmakologicznych, które mogą wpłynąć na gospodarkę hormonalną oraz innych środków, które mogą wywoływać np. alergie. Wady to jednak WYSOKI wskaźnik możliwości zajścia w ciążę. Metoda ta wymaga regularności i obserwacji własnego ciała. Obliczenia dni płodnych mogą zostać zaburzone przez różnego rodzaju czynniki, np. infekcje, stres, zmiany diety czy masy ciała.
Metoda śluzu szyjkowego:
Metoda obserwacji śluzu szyjkowego polega na monitorowaniu konsystencji i ilości śluzu szyjkowego w celu określenia dni płodnych i niepłodnych.
Metoda termiczna
Metoda termiczna wymaga codziennego pomiaru temperatury ciała w celu określenia dni płodnych.
Antykoncepcja awaryjna i „pigułka po”: skuteczność i kontrowersje
W dzisiejszym zglobalizowanym społeczeństwie, rozmowy na temat antykoncepcji stają się coraz bardziej otwarte i dostępne. Jednym z ważnych aspektów tego dialogu jest antykoncepcja awaryjna, znana również jako „pigułka po” lub „tabletka po”.
Kiedy sięgnąć po antykoncepcję awaryjną?
Antykoncepcja awaryjna jest przeznaczona dla sytuacji awaryjnych, gdy z jakiegoś powodu zawiódł inny środek antykoncepcyjny lub doszło do niezabezpieczonego stosunku płciowego.
Antykoncepcja awaryjna, nazywana również „pigułką po” lub „tabletka po”, to metoda antykoncepcji stosowana po stosunku płciowym w celu zapobieżenia ciąży. Jest to rodzaj antykoncepcji ratunkowej, która powinna być używana tylko w przypadkach awaryjnych i nie jest zalecana jako metoda antykoncepcji regularnej. Pozwala zmniejszyć ryzyko ciąży, jeśli zostanie przyjęta w krótkim czasie po niezabezpieczonym stosunku. Pigułka awaryjna zawiera wysoką dawkę hormonów (najczęściej progestagenów) i powinna być przyjęta jak najszybciej po stosunku płciowym, idealnie w ciągu pierwszych 72 godzin, choć niektóre preparaty mogą być skuteczne nawet do 120 godzin po stosunku. Działa przez opóźnienie owulacji, zapobieżenie zapłodnieniu lub utrudnienie implantacji zarodka.
Antykoncepcja awaryjna stanowi ważne narzędzie dla kobiet w sytuacjach awaryjnych. Jednak nie powinna zastępować regularnych i planowanych metod antykoncepcji. Ponadto, nie zapewnia ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (STI). Zawsze pamiętajmy, że edukacja, otwarta komunikacja i odpowiedzialność są kluczowe dla zdrowego życia seksualnego.
Zachęcamy do wzięcia udziału w programie edukacyjnym oraz do świadomego i odpowiedzialnego korzystania z dostępnych środków antykoncepcyjnych, by zabezpieczyć siebie i innych przed niechcianą ciążą oraz chorobami przenoszonymi drogą płciową.