Meningokoki – czy innowacyjna szczepionka ochroni przed zakażeniem?
Choroba meningokokowa to każdy rodzaj infekcji wywołany przez bakterie Neisseria meningitidis, czyli tzw. meningokoki. Zakażenia meningokokowe są istotnym problemem zdrowia publicznego na całym świecie ze względu na znaczną zachorowalność i śmiertelność. Obecnie szczepienia są najlepszą ochroną przed chorobą meningokokową.
Czym są meningokoki?
Meningokoki to bakterie z rodzaju N. meningitidis, które często bytują w nosogardzieli, nie wywołując choroby, co określa się mianem nosicielstwa. Niekiedy patogeny te infekując organizm powodują groźną inwazyjną chorobę meningokokową (ICHM). Przenoszone są one głównie drogą kropelkową, co oznacza, że głównym źródłem zakażeń są osoby chore oraz nosiciele. Niezależnie od wieku każda czynna infekcja może stać się bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia, dlatego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka i świadomość, jak przebiega ICHM.
Cechy kliniczne i objawy choroby meningokokowej
Zapalenie opon mózgowych (30-60%) i sepsa (20-30%) są głównymi cechami klinicznymi ICHM. Mniej powszechne są inne choroby ogniskowe, takie jak zapalenie płuc czy stawów. Zapalenie opon mózgowych najczęściej objawia się pod postacią gorączki, bólu głowy, sztywności szyi, nudności, wymiotów i światłowstrętu. Natomiast posocznica meningokokowa (meningokokemia) charakteryzuje się gorączką i wysypką wybroczynową lub plamicową, której często towarzyszy wstrząs septyczny, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe i niewydolność wielonarządowa.
Czynniki ryzyka – kto jest najbardziej narażony na zakażenie
Należy podkreślić, że każdy może zachorować na chorobę meningokokową. Do osób szczególnie narażonych na zakażenie bakterią Neisseria meningitidis zaliczamy:
- Niemowlęta w wieku poniżej 1 roku
- Młodzież i młodzi dorośli w wieku od 16. do 23. lat
- Studenci, którzy mieszkają w akademikach
- Osoby z pewnymi schorzeniami, które wpływają na układ odpornościowy, takie jak HIV
- Mikrobiolodzy, którzy rutynowo pracują z izolatami Neisseria meningitidis, bakterii wywołujących chorobę meningokokową
- Ludzie zagrożeni z powodu epidemii w swojej społeczności
- Osoby podróżujące do kraju, w którym choroba meningokokowa jest epidemiczna lub wysoce endemiczna
- Rekruci wojskowi
Profilaktyka
Szczepionki przeciwko meningokokom są szczepionkami inaktywowanymi, w których obecne są niewielkie fragmenty bakterii pozbawione zjadliwości, tj. otoczka polisacharydowa lub białka. Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępne są szczepionki skierowane przeciwko konkretnym odmianom meningokoków, czyli o zawężonym spektrum działania. Ze względu na różne przyczyny zakażeń i dużą gamę wariantów bakterii N. meningitidis, stale poszukiwane są nowe sposoby profilaktyki pozwalające zapewnić pełną ochronę przed zakażeniem.
Obecnie w holsäCLINICAL rozpoczynamy nabór do I/II fazy badania klinicznego nad szczepionką przeciwko meningokokom, w którym będą mogły wziąć udział osoby zdrowe między 18. a 50. rokiem życia. (REKRUTACJA ZAMKNIĘTA!) Każdy z zakwalifikowanych pacjentów otrzyma bezpłatnie szczepienie ochronne skierowane przeciwko czterem odmianom meningokoków, pozwalając na pełną predykcję przed ICHM. Nowa szczepionka o szerszym zasięgu może stanowić ważny krok w kierunku ostatecznego i globalnego rozwiązania w zakresie zapobiegania chorobie meningokokowej.
Bibliografia:
1. https://www.nfid.org/infectious-diseases/meningococcal-disease/
2. https://www.ecdc.europa.eu/en/meningococcal-disease/factsheet
3. https://www.who.int/teams/health-product-policy-and-standards/standards-and-specifications/vaccine-standardization/meningococcal- meningitis